Dünyanın merkezine inmek, yüzyıllardır insanlığın hayalini süsleyen bir konu. Jules Verne’in Dünyanın Merkezine Yolculuk adlı romanı da bu merakı körükleyen en ünlü eserlerden biri. Peki, gerçekte böyle bir yolculuk mümkün mü?
Dünya’nın merkezine olan mesafe ortalama 6.371 kilometre. Ancak en ileri teknolojiye sahip kazı makineleri bile bu mesafenin yanına yaklaşamıyor. Peki neden? Gelin, bu sorunun cevabını birlikte arayalım.
Dünyanın derinliklerinde ne var?
Dünya’yı kabaca dört katmana ayırabiliriz:
- Kabuk: Yeryüzünün en dış tabakasıdır ve kalınlığı okyanus altında 5-10 km, kıtalarda ise 30-50 km arasında değişir.
- Manto: Dünya’nın hacminin büyük kısmını oluşturan bu tabaka, yavaşça hareket eden sıcak kayalardan meydana gelir.
- Dış çekirdek: Sıvı haldeki demir ve nikelden oluşur. Manyetik alanın oluşmasını sağlar.
- İç çekirdek: Katı haldedir ve büyük oranda demirden meydana gelir. Sıcaklığı Güneş’in yüzeyine yakın, yani 5.000 santigrat derecedir!
Dünya’nın iç yapısını anlamak için en büyük yardımcımız depremler sırasında oluşan sismik dalgalar. Bilim insanları, bu dalgaları inceleyerek Dünya’nın iç katmanları hakkında bilgi ediniyor.
İnsanlığın en derin kazısı: Kola sondajı
Top Tenz’de yayınlanan makaleye göre bugüne kadar insanoğlunun kazmayı başardığı en derin nokta, Rusya’daki Kola Süperderin Sondajı. 1970’te başlatılan bu proje, 1992’de 12.262 metre (yaklaşık 12 km) derinliğe ulaştı. Ancak bu, Dünya’nın merkezine giden yolun sadece %0,19’u!
Kazının durdurulmasının en büyük sebebi aşırı sıcaklık oldu. 10 kilometre derinlikte 180 santigrat dereceye ulaşıldı. Daha da derine inildikçe kayalar o kadar sıcak ve yumuşaktı ki, delik kendi kendine kapanmaya başladı.
Dünyanın merkezine gitmek mümkün mü?
Kısaca cevap vermek gerekirse: Hayır.
Bunun en önemli sebepleri:
- Aşırı sıcaklık: Dünya’nın merkezine indikçe sıcaklık 5.000 santigrat dereceye ulaşıyor. Hiçbir makine veya malzeme bu kadar yüksek sıcaklığa dayanamaz.
- Yüksek basınç: Dünya’nın merkezindeki basınç, yüzeydeki atmosfer basıncının milyonlarca katına ulaşıyor. En dayanıklı materyaller bile bu kadar yüksek basınç altında ezilir.
- Maliyeti inanılmaz derecede yüksek olurdu: Bugüne kadar yapılan en derin sondaj projeleri bile yüz milyonlarca dolara mal oldu. Dünya’nın merkezine inmek ise trilyonlarca dolarlık bir proje olurdu.
Bir tünel açabilseydik ne olurdu?
Eğer Dünya’nın merkezine kadar uzanan bir tünel açabilseydik ve bu tünele atlarsanız ne olurdu?
- 1 kilometrede: Hava sıcaklığı 45 dereceyi geçer, terlemeye başlarsınız.
- 10 kilometrede: Sıcaklık 180 dereceye ulaşır, yaşam mümkün olmaz.
- 30 kilometrede: Magmaya ulaşırsınız ve anında buharlaşırsınız.
- Daha da derine inerseniz: Yerçekimi sizi merkeze çeker, ancak aşırı basınç ve sıcaklık nedeniyle tünel muhtemelen kapanır.
Sonuç: Şu anki teknolojiyle imkansız!
Bilim kurgu kitaplarında veya filmlerde Dünya’nın merkezine gitmek harika bir fikir gibi görünse de, mevcut teknolojiyle bu mümkün değil. Aşırı sıcaklık, yüksek basınç ve teknik zorluklar bu hayali şimdilik imkansız kılıyor. Ancak bilim ilerledikçe belki bir gün yeni teknolojilerle bu engelleri aşabiliriz.
Ama şimdilik, Ay’a gitmek bile Dünya’nın merkezine gitmekten daha kolay görünüyor!
Nedim Akça