Hiçbir şey sonsuza kadar sürmez; ister soğuk bir kasım yağmuru olsun, ister üzerinde yaşadığın dünya. Bir gün güneşimiz sönecek ve bu, hangi bölgede yaşadığınız fark etmeksizin felaketle sonuçlanacak. Neyse ki bu, yakın zamanda gerçekleşmesi beklenen bir olay değil. Yani şimdilik endişelenmemize gerek yok.
Kıyamet senaryolarının birçoğu sadece varsayımsaldır. Nükleer savaş, iklim değişikliği, zombi istilası… Hepsi olası olabilir, ancak hiçbiri kesin değildir. Ancak güneşin sönüşü kesinlikle kaçınılmazdır.
Bunu bildiğimize göre ve belki de son zamanlarda fazla iyimserlik duyduğunuzdan dolayı, neden güneşimizin bir gün nasıl söneceğini ve bu sürecin dünya için ne anlama geleceğini incelemeyelim?
Ne zaman gerçekleşecek?
Güneş, yaklaşık %92 oranında hidrojenden oluşur ve bu hidrojen, çekirdek içinde sürekli olarak birleşim reaksiyonları geçirerek enerji açığa çıkarır. Çekirdek sıcaklığı yaklaşık 27 milyon Fahrenheit dereceye ulaşır. Bu aşırı sıcaklık ve basınç nedeniyle hidrojen, helyuma dönüşür.
Güneş, sahip olduğu tüm hidrojeni tükettiğinde sönecek. Bunu yaklaşık 5 milyar yıl sonra bekleyebiliriz. Şu an 4,5 milyar yaşında olduğuna göre, henüz orta yaş krizine bile girmemiş diyebiliriz.
Ancak 5 milyar yıl sonra gerçekleşecek olan sadece hidrojenin bitmesi. Güneşin gerçek sönüşü ise daha uzun bir süreci kapsayacak ve iki ila üç milyar yıl boyunca devam edecek bir süreç yaşanacak.
Güneş nasıl sönecek?
Güneş, hidrojenini tükettikten sonra geriye sadece helyum kalacak. Ancak güneşin çekirdeği, helyumu yakacak kadar yoğun bir basınç ve sıcaklık üretemez. Şu anda, güneşteki muazzam yerçekimi kuvveti, çekirdeği içe çekerken, hidrojenin helyuma dönüşmesiyle oluşan enerji bu kuvvete karşı koyar. Ancak hidrojen bitince, bu dengenin bozulmasıyla güneşin çekirdeği çok daha yoğun ve sıcak hale gelir.
Bu dönüşüm, güneşi bir kırmızı dev yıldıza dönüştürecek. Bu süreçte, güneşin çapı çok büyüyerek Mars’a kadar ulaşabilir.
Sonraki aşama ne olacak?
Güneş kırmızı dev haline geldikten sonra tüm yakıtını tüketecek ve giderek küçülerek beyaz cüce evresine geçecek. Beyaz cüceler, yanacak yakıtı kalmamış, sönmeye mahkum yıldız artıklarıdır.
Bilim insanları, güneşten arta kalan malzemenin uzaya saçılarak bir bulutsu (nebula) oluşturacağını tahmin ediyor. Bu gaz ve toz bulutunun yaklaşık 10.000 yıl boyunca varlığını sürdürebileceği öngörülüyor.
Güneş kara deliğe dönüşebilir mi?
Hayır. Kara delikler, güneşten 8 ila 10 kat büyük yıldızların çökmesi sonucu oluşur. Güneşimiz bu büyüklüğe sahip olmadığı için, bir kara delik ya da nötron yıldızına dönüşemez.
Dünya’da yaşam devam eder mi?
Muhtemelen hayır. Bilgisayar simülasyonları, kırmızı dev evresinde güneşin Merkür, Venüs ve muhtemelen Dünya’yı yutabileceğini gösteriyor.
Ayrıca, güneşin parlaklığı her milyar yılda %10 artmaktadır. Bu, 500 milyon ila 1 milyar yıl içinde okyanusların buharlaşmasına ve dünya üzerindeki yaşamın sona ermesine neden olabilir.
Güneşin sonu engellenebilir mi?
Bazı teorik fikirler var ancak gerçekçi değiller. Mevcut teknolojimizle bir yıldızın ömrünü uzatmamız mümkün değildir. Ancak insanlık bir milyar yıl daha var olursa, belki o zamana kadar bir çare bulunabilir.
Ahmet Öztaş